Daha önce Tangodaki Liderlik yazımızda da değindiğimiz gibi; tango, lider ve takipçi rollerini üstlenen iki kişi arasındaki iletişimdir. Uygulamada yaygın olan, takipçi rolünü kadının, lider rolünü ise erkeğin dans etmesidir. Ancak bu bir zorunluluk değildir; kişi rol seçiminde özgürdür.

Tangodaki iletişimde taraflar, mesafeyi doğru yorumlama becerisi edinirler. Çok özetle, lider aradaki mesafeyi bozmaya yönelik eylemlerde bulunurken; takipçi ise aradaki mesafeyi korumaya yönelik dans eder. Bu beceri, tangodaki temelleri inşa etmek için önemlidir.

Marko Duplisak Photography

‘Sadece dansa davet geldiğinde (!?) yanıt veren taraf’ olarak görünse de takipçi, aslında dansta seçici olan taraftır. Kendisi dansa davet alabildiği gibi, dans daveti geldiğinde kabul edip etmeme tercihinde bulunuşuyla da başlangıca karar verendir aslında. Edilgen değil, etken bir roldür takipçilik.

Sadece dansa davet ritüeli olan cabezeo sırasında değil, dans boyunca etken bir konumdadır takipçi. Liderin yönlendirmelerine cevap veriyor olması, edilgen bir rolü olduğu anlamına gelmez. Bu, takipçinin potansiyelini sınırlayan sığ bir yaklaşımdır.

Tangodaki takipçi, iyi bir okuyucu, etkin bir dinleyici, ve aktif bir yol arkadaşıdır. Filmin, başrol oyuncusudur. Potansiyelini açığa çıkarması, hem yönetmene (lider), hem senaryoya, hem de tutumlarına bağlıdır ve rolünü iyi kavramış bir takipçi, aranan bir yıldız olacaktır.

ETKİN DİNLEYİCİ

Tangoda, bir adımdan (etkiden) çok sayıda kombinasyon doğar. Bu sebeple sonraki adım için tahminde ya da varsayımda bulunmak, takipçi için beyhude bir çabadır. Olasılıklara kapalı olmaktır. Yanılgıya düşmesine neden olur. Bu da tangodaki potansiyeli engeller.

İyi bir dinleyici, tahminde bulunmaz; varsaymaz. Karşısındaki kişiyi tanıdığına emin olup; onu filtrelerle duymaz. Tangodaki takipçi de, her şeyden önce iyi bir dinleyicidir. Karşısındaki lider ile daha önce defalarca dans etmiş olsa dahi; her etkiye, her davete ilk kez karşılaşıyormuşcasına yanıt (tepki) verir. İşin aslı, zaten ilk kez karşılaşıyordur. Müzik farklıdır, ortam farklıdır, etkileşimde oldukları diğer kişiler ve nihayetinde pistin akışı farklıdır. Tangonun büyüsü buradan gelir. Her seferinde farklı bir deneyim sunar tango. Aynı kişilerle – ki bu bile tartışılır – dans ediyor olsak bile bu böyledir… Çünkü ezber barındırmaz, doğaçlama yapılır tango.

İşte bu sürprizlerle dolu yolculukta takipçi, hazırlık yapamayacağını bilir. Hazırlık yapmaz; ancak tüm olasılıklar için hazırdır. Algıları açık, uyanıktır. Davet geldiğinde, her an yanıt verebilecek durumdadır. Verdiği yanıt, bir sonraki adıma zemin oluşturur. Etkilerden tepkiler, tepkilerden de yeni etkiler doğacaktır. Akış (dans) böyle oluşmaktadır. Verdiği cevabın değerini bilen takipçi, etkin dinler. Dansa katkısının, akışa etki ettiğinin bilincindedir. Odaklanma becerisi ile, iletişimdeki mesajları tarafsız, önyargısız dinler; doğru duyma gayretindedir.

Photo by Peter Forret 2012

Tangodaki takipçinin önyargısız tutumu, tahminde bulunmanın ya da kontrol etme çabasının yersiz olduğunu kavramasıyla açığa çıkacaktır.

KONTROL ETME-ME

Cesaretin var mı dansa?

Takipçi açısından, tangodaki -belki de en büyük- yanılgılardan biri, kontrol edebileceğini düşünmesidir. Bir sonraki adımı tahmin etmeye çalışması, kendini varsayımlarla hazırlaması, daha etki doğmadan tepki vermesi hep bu yanlış anlamadan kaynaklanır.
Öyle ki, liderler açısından bu durum sıklıkla ‘ama beni dinlemiyorsun ki‘ yorumları ile ifade bulur. Çünkü dinlemiyordur. Belirsizlik, rahatsızlık veriyordur; bilmek ve güvende olmak istiyordur.

Güvenlik ihtiyacı, hayatta olduğu gibi tangoda da kendini gösterir. Bu nedenle liderin ilk hedefi güven inşa etmektir.
Güven için hem doğru çabaya hem de doğru bir anlayışa ihtiyaç vardır. Her durumda bilinmezlik olduğunu, kontrol etmenin mümkün olmadığını kavramak zaman alabilir. Ancak maalesef, bu anlayış oturmadan tangonun tam anlamıyla deneyimlenmesi pek mümkün olmayacaktır.

Tangoda olduğu gibi, hayattaki yanılgılarımızdan biri de budur. Belirsizlik, huzursuzluk yaratır. Bir an önce cevabı bulmak, bir an önce çözüme ulaşmak, bir an önce sonuç almak istememizin nedeni; bu huzursuzluktan kurtulmaktır.
Ancak tango, belirsizliği göze alabilenlerin dansıdır. Aksi takdirde nahoş daha doğrusu sahte bir deneyim olacaktır.
Tango, bu yüzden hayatın dansıdır.

Kontrol edemeyeceğini kabul eden takipçi, nihayet dans etmeye başlar. Bu anlamda tango, cesur olmayı ister. Cesaret, korkunun olmaması değildir; korkulara rağmen ilerleyebilmeyi seçmektir.

Photo by Peter Forret 2013

ESNEKLİK

Tango yapabilmek için esnek bir bedenin olması şart değildir. Düzenli dans edilmesi ve beden egzersizleriyle, fiziksel esneklik de zamanla oluşacaktır. Fakat tangonun asıl istediği, öncelikle zihinsel esnekliktir. Olasılıklara açık olan, varsayımları bir kenara bırakmaya razı olanlar için, tango kolaylaşır.

Tangodaki takipçi, esneklikle birlikte liderin yön değiştirmelerine hızla uyum sağlayabilir; bu sayede çevik olabilir. Tango müziğinin de istediği budur. Hem partnere, hem müziğe uyum; zihindeki esneklikle başlar.

ÖLÇÜLÜLÜK ve ZARAFET

Tangodaki takipçi, eylemlerinde ölçülüdür. Figürlerini, koşulları gözeterek uygular. Söz gelimi, Boleo (takipçinin tangodaki figürlerinden biri) sırasında – liderden güçlü bir etki gelse bile – pist koşulları elverişli değilse; takipçi Boleo’u yumuşak bir şekilde uygulamayı tercih edecektir. Çünkü hareket sırasında havaya kalkan topuğuyla başka birine zarar vermek istemez. Zarar vermese bile, stres yaratmak istemez. Ayağı ile piste minik bir dokunuş, çok daha verimli olabilir o sırada. Önemli olan, partner ile bağlantıda kalmaktır. Öncelikleri nettir takipçinin.

Dansın devamlılığı, pistin akışkanlığı, becerilerini sergilemesinden çok daha önemlidir. O sırada lider ile kurduğu bağlantıya ve paylaştıkları dansa odaklanmıştır; dikkati tribünlerden gelmesi muhtemel alkışta değildir.

Özenlidir tangodaki takipçi; bakımlıdır. Bunu ‘güzellik‘ kaygısından öte, kendi öz saygısı için yapar. Kıyafetine, temizliğine, öz bakımına önem verir.

Tanda aralarında, kendini tazeler. Yorgunsa biraz mola verir; belki bir şeyler içip, belki biraz temiz hava alıp tazelenir. Her dansa, sanki ilk dansıymış gibi taze bir hal ile başlar. Enerjisini kullanırken de ölçülüdür. Zamanı geldiğinde, durmayı bilir.

Karşısındaki liderin de farkındadır. Yorgunluğunun ve eğilimlerinin gözlemcisidir örneğin.
Sınırlarını gözetir, merkezinde kalır. Gerektiğinde hayır demeyi bilir; beden dili ile dansta bunu kolaylıkla ifade edebilir.

Tangodaki takipçinin zarafeti, eylemlerindeki ölçülülüğündendir.

Photo by Peter Forret

FARKINDALIK

Tangoda her ne kadar, liderin yönlendirmelerine göre şekillenen bir yol izleniyor olsa da, takipçi de bir o kadar etrafta olan bitenin farkındadır.

Bulundukları salonun zemini, pistteki kalabalığın oranı, liderin ve kendisinin ruh hali, dans edilen tandanın seyri gibi konulara, takipçi de hakimdir. Örneğin bazen pistte, liderin gözünden kaçan kör noktalar olur. Takipçi, bu durumlar için rahatlıkla uyarı verebilir.

Buradaki yanlış anlama, takipçinin ‘lider ne dediyse onu yaptım‘ anlayışında olmasıdır.

Takipçi, edilgen değildir; ne yöne çekilse oraya giden bir rolü yoktur. Tam tersi, uyanıktır. Belirsizliğe, akışa teslim olması; lideri güvenle takip etmesi farkındalığının olmadığı anlamına gelmez. Bilakis, farkındadır ve dansa konsantredir. Buradaki ince çizgi, tangodaki takipçinin sırrıdır.

Yaşamda ister bir ekip oyuncusu, ister bir filmin başrol oyuncusu olalım fark etmez; tangodaki takipçi izini sürdüğümüz yolda, bizler için iyi bir rehber, iyi bir öğretmendir.

Tango, lider ve takipçi rollerini üstlenen iki kişi arasındaki iletişimdir.

Tango, ilk olarak rollerin doğru kavranmasını gerektirir. Tarafların rolleri üzerinde doğru bir anlayış geliştirmesi, tangodaki önceliğimizdir. Bu nedenle, tango eğitimlerinin ilk bölümünü, roller üzerine yapılan pratikler oluşturur ya da oluşturmalıdır.

Takipçi ile lider arasındaki iletişim, tamamen doğaçlama ilerler ve neden-sonuç ilişkisine dayanır. Aradaki mesafenin taraflarca doğru yorumlanması esastır. Liderin davetine takipçi, kendi bilgisi ve becerisi dahilinde cevap verecektir. Buradan hareketle lider, daha çıkış noktasında, takipçiyi tanımaya öncelik verir. Yol arkadaşını tanımak, lider için çok önemlidir; çünkü bir sonraki adımı, yapabilecekleri konusunda onu cesaretlendirmek; potansiyelini açığa çıkarmasına alan açmak olacaktır. Bunun olabilmesi için de güven gereklidir.

Takipçi ise, güvendiği bir partnerin – liderin – izini sürecektir ve ancak güvenirse, kendini ona açacaktır. 

Lider, bir yandan takipçinin yeteneklerini ve mevcut potansiyelini değerlendirirken, bir yandan da güven inşa eder.

Al Pacino – Gabrielle Anwar – 1992 – Kadın Kokusu filmi.

GÜVEN

Güven, her sağlıklı ilişkide olduğu gibi tangoda da olmazsa olmazlardandır. Tarafların birbirine güveni dansta ilerleyebilmelerinin ön koşuludur. Bu aynı zamanda dansın kalitesinde de belirleyicidir.

Takipçi için, sınırların gözetildiğini görmek ve kişisel alanına gösterilen saygının varlığı güven için anlamlı işaretlerdir.

Öte yandan, sadece takipçiye olan yaklaşımı değil; liderin kendine ve çevresine dair özeni de yine hem güven hem de tercih edilirlik açısından önemlidir. Kendi öz bakımı, temizliği, dans ayakkabılarının olup olmadığı, dansa davetlerdeki yaklaşımı, dans esnasında pistteki diğer çiftlere davranışları, pistin akışını gözetip gözetmediği gibi durumlar lider hakkında önemli ipuçlarıdır.

Seçici takipçi, bu detayları kaçırmayacaktır.

Peter Forret – Tango Papparazzo

BELİRSİZLİK, ESNEKLİK ve NETLİK

Lider, piste -tabir-i caiz ise, arenaya- çıkana kadar, belirsizliğin tam olarak farkında değildir. Henüz yeterince deneyimi olmayan lider için ilk yanılgı, kontrolün tümüyle kendinde olduğunu düşünmesidir. Belirsizlik vardır, öngörülemezlik vardır, çünkü dansa etki eden başka koşullar vardır ve iyi bir lider; koşullar değiştiğinde esneklik gösterip; ilerleyebilendir. 

Tüm dünyada milonga adı verilen tango geceleri düzenlenir. Birbirini tanıyan ya da tanımayan kişilerin bir arada dans ettiği bu sosyal etkinliklerde pistin akış yönü, saat yönünün tersine doğru akar. Tangoda belki de kesin olan tek şey, pistin bu yönüdür. Bunun dışındaki her şey belirsizdir ve sürprizlerle doludur.
Pistteki diğer çiftlerin eylemleri, partnerin yanıtları, eğer daha önce duymadıysa müziğin seyri gibi faktörler, yürüyeceği yolda lidere bazen engel bazen de fırsata dönen avantajlar olacaktır.

İşte bu nedenlerle lider, piste ilk çıktığında kontrolün tümüyle kendinde olmadığını fark eder. Zamanla deneyim kazandıkça da belirsizliğin, sürprizlerle dolu bir şölen anlamına geldiğini anlar. Esnekliği ve çevikliği sayesinde belirsizliğe uyum sağlamanın mümkün olduğunu ve davetlerini net bir şekilde alıcıya (takipçiye) iletmesi gerektiğini keşfeder.

Tango, sürükleyici bir filme benzer. Filmin yönetmeni liderin kendisidir ancak senaryo adım attıkça şekillenmektedir. Lider tüm esnekliğiyle, mevcut koşulları kendince en iyi şekilde yorumlayıp; kendi önünde belirmeye başlayan senaryoyu hem takip hem de inşa edecektir. (Bu kısım ironiktir ancak iyi bir lider olmanın sırrı burada saklıdır.) Müzik ve ona eşlik eden partneri (filmin başrol oyuncusu) ise, bu yoldaki güçlü dayanaklarıdır.

Müziğin rehberliğinde ilerleyen lider, senaryoyu işlemeye başlar.

2016 tangopaparazzo.com

DİNLEME ve EMPATi

Tangoda lider, iyi bir dinleyicidir. Müziği de partnerini de dinlemeye özen gösterir. Hedefine doğru ilerlerken, hangi enstrümanları kullanacağına müziğe göre karar verir. Başka bir şekilde anlatmak gerekirse; senaryonun türü konusunda, belirleyici müziktir. Romantik komedi mi, dram mı, macera mı yoksa trajedi mi hatta distopik mi; müzik karar verir.
Öte yandan, liderin takipçiye sunduğu davetler, iletişim açısından bakacak olursak ‘etki’ niteliğindedir. Her etkiden, tepkiler doğacaktır. Mesajlarının yerine ulaşıp ulaşmadığını veya takipçinin önerisi olup olmadığını ‘takipçiyi etkin dinleyerek’ anlayabilecektir.

İyi bir dinleyici olması, empatik davranabilmesine yol açar. Tangoda eşler kolaylıkla birbirinin perspektifinden olayları değerlendirebilirler. (Bu konuya ayrı bir yazı ile bloğumuzda yer vereceğiz.)

ACELECİLİK ve ISRAR

Lider için gideceği yolun uzun ya da kısa olması önemli değildir; acelecilik yoktur lügatında. Durması gerektiği yerde durabildiği gibi hızlanması gerektiğinde de adımlarını seri atmaktan çekinmez. Bu açıdan, cesurdur tangodaki lider. Acele etmeden, ancak; kararlılıkla ilerler.

Israr ise, kaçındığı bir tutumdur. Takipçiden yanıt alamadığı durumlar için ısrarcı olmaz, başlangıçta hayal ettiği senaryoyu dikte etmeye kalkmaz. Koşulları değerlendirir. Sabırlıdır. Mevcut durumun gerektirdiği şekilde, sorumluluk alarak ilerler. Yaratıcılığı ve nezaketi ise yolculuğa lezzet katacaktır. Deneyimi arttıkça, sunumları da o denli cezbedici olacaktır.

NEZAKET

Tangoda lider duygularını açıklıkla ifade edebilir, ancak her daim naziktir. Partnerini piste davet ettiği andan itibaren, naif ve ölçülüdür. Yol arkadaşı olan takipçinin, güvenliğini ve konforunu gözetir; öyle ki sadece bu konuda risk almaz. Dans tutuşunda da naziktir. Partnerini sıkmaz. Sarılması (embrace) kucaklayıcıdır, güven verir. Dansı başlatırken olduğu gibi, bitirirken de nezaketi elden bırakmaz.

Tüm bu nitelikleriyle tangodaki lider; gerçek hayatta ihtiyacımız olan liderlik anlayışı için kıymetli bir örnektir. Güvenilirlik, netlik, çeviklik, esneklik, nezaket, sabır ve empati tangodaki liderin öne çıkan özelliklerindendir. Vizyonu ise, pratik yaptıkça derinleşecektir. Tıpkı, hayattaki deneyimlerimizde olduğu gibi…

Tangoyla Liderlik eğitimleri Ekim ayında başlayacak. Bireysel ya da kurumsal eğitimlerimiz hakkında bilgi almak isterseniz; İletişim Formu üzerinden bize ulaştığınızda; hemen dönüş sağlıyoruz.

#tangowellnessclub

Görsel: Unsplash-Ava Sol

‘Bir lider ve bir takipçi arasında, tümüyle doğaçlama yapılan; neden-sonuç ilişkisine dayanan, içinde ezber barındırmayan, yaş, kilo, esneklik, yetenek vs. kriterlerinin gerekli olmadığı “samimi diyaloglara” TANGO denir’ desek; ne dersiniz?

Arjantinli değilseniz tango yapamayacağınızı söyleyenlerin yanıldığını düşünüyorum.
Tango bir göçmen müziğiydi .. dolayısıyla milliyeti yok. Tek pasaportu duygulardır.
CARLOS GAVITO

Carlos Gavito, Buenos Aires’in varoş mahallelerinden biri olan Avellaneda’da doğdu. 1965’de profesyonel dans kariyerine başladı ve”Milonguerolar” devrinin son sembollerinden biri olarak kabul edildi.

1974’te Juan Carlos Copes ile çalıştı. Ayrıca dans şirketi ve İskoç Kraliyet Bale Okulu’nda kalifiye bir dansçı olan dans partneri ve eşi Helen Gavito ile dünyayı dolaştı. 1995 yılında Forever Tango ile turneye çıktı, ancak Forever Tango’nun Direktörü sadece Arjantinli dansçılar istediğinden Helen gruba davet edilmedi.

1990’lar boyunca, sekiz ABD West Coast şehrinde oynayan Forever Tango’nun bir parçasıydı ve izleyicilerin tangoyu nasıl dans edeceklerini öğrenmelerine olan ilgiyi artırdı. Gavito gruptaki tek İngilizce bilen kişiydi. Gavito’nun şöhretinin nihai yükselişi Forever Tango’daki
başrolleri ile geldi. 1 Temmuz 2005’te hayatını kaybeden Gavito, Buenos Aires’teki Cementerio de la Chacarita’ya defnedildi. 

15.ölüm yıldönümünde, hayatının son yıllarını geçirdiği Florida’dan dersleri için sık sık geldiği New York’da ölümünden önce yapılan bir röportajı* sizlerle paylaşıyoruz.

Röportaj: Jackie Ling Wong

Gloria ve Eduardo Arquimbau, Tango’muzun simgesel çifti! **

Pugliese, Troilo, Canaro, D’Arienzo, Mores ve De Angelis gibi büyük orkestraların yanında dans ettiler. 1961’de Japonya’ya ilk gezilerden birini yaptılar. Onlar, şehrimizin seçkin vatandaşları. Tarihi jüriler, festivalin yeni bölümünü de açtı.

Yarım asırdan fazla bir süredir sahnenin üstünde ve gerisindeydiler. Pugliese, Troilo, Canaro, D’Arienzo, Mores ve De Angelis orkestralarıyla dans ettiler. David Stivel’in yönettiği ve onları oyunculuğa başlatan sonsuz sayıda TV programına katıldılar. 1961’de Tango’nun yurt dışına çıkması için, onlara kapıları açan Japonya’ya ilk gezilerden birini yaptılar. Efsanevi müzik dergisi, ‘Tango Argentino’nun üyeleriydiler ve tüm dünyaya gösterilerini sundular. Onlar aynı zamanda ‘Forever Tango’ grubunun başında ve koreograflarıydılar.